Wyraźnie więcej Polaków ocenia swoją sytuację finansową pozytywnie – jako średnią (43%) lub „raczej dobrą” (41%). Tylko 16% uważa, że jest ona negatywna. Zdecydowana większość Polaków (83%) deklaruje, że oszczędza pieniądze – to o 2 p.p. więcej niż w 2024 r. i aż o 11 p.p. więcej niż w 2023 r. Oszczędności sprzyjają myśleniu o inwestowaniu – już 37% Polaków aktywnie inwestuje, a 28% planuje rozpoczęcie inwestycji w przyszłości. Zobowiązania finansowe Polaków pozostają na stabilnym poziomie – zadłużonych jest 39% Polaków, ale w większości na bezpiecznym poziomie nieprzekraczającym 30% dochodów. Na podejście do wydatków i oszczędzania miała wpływ wojna w Ukrainie – staliśmy się bardziej ostrożni, jeśli chodzi o konsumpcję i bardziej skłonni do oszczędzania.
Badanie jest elementem Programu Rozwoju Przedsiębiorczości realizowanego, przez Fundację Think! w partnerstwie merytorycznym z Fundacją Citi Handlowy im. L. Kronenberga i dzięki finansowaniu Citi Foundation. Badanie zostało zrealizowane we współpracy merytorycznej z Wydziałem Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
– Tegoroczna edycja rysuje obraz ostrożnego pragmatyka – konsumenta, który ceni stabilność, ale jest gotów się uczyć i podejmować umiarkowane ryzyko w imię długofalowych celów. Widzimy wyraźny wzrost świadomości finansowej: więcej dojrzałości, krytycznego podejścia do źródeł wiedzy i otwartości na nowe rozwiązania. Po raz pierwszy zbadaliśmy też wpływ wojny w Ukrainie – konflikt zwiększył przezorność i skłonność do oszczędzania kosztem konsumpcji – komentuje Anna Bichta, prezeska Fundacji Think!, organizacji, która od 17 lat analizuje zachowania finansowe Polaków.
Z 17-tej edycji raportu „Postawy Polaków wobec finansów” zrealizowanego przez Fundację THINK! razem z Fundacją Citi Handlowy im. Leopolda Kronenberga wynika, że Polacy dość dobrze czują się ze swoimi finansami, przeciętnie oceniając swoją sytuację finansową jako średnią. Zdecydowana większość (75%) spodziewa się przy tym, że sytuacja finansowa ich gospodarstw domowych nie pogorszy się w ciągu roku, a co piąty (22%) oczekuje jej przynajmniej częściowej poprawy. Rośnie także poczucie stabilności i bezpieczeństwa finansowego – obecnie 35% badanych deklaruje, że ich sytuacja finansowa jest stabilna (o 6 p.p. więcej niż w 2024 r.), a 30% czuje się finansowo bezpiecznie (wzrost o 5 p.p.).
– Widać wyraźny wzrost dojrzałości finansowej Polaków: większość oszczędza, a coraz więcej inwestuje i planuje długoterminowo, także z myślą o emeryturze. Nadal jednak dominuje potrzeba bezpieczeństwa — wielu odkłada przede wszystkim ‘na czarną godzinę’. Od 2008 roku badanie ‘Postawy Polaków wobec finansów’ pokazuje systematyczną poprawę, wspieraną przez Krajową Strategię Edukacji Finansowej i współpracę sektora publicznego, organizacji oraz instytucji finansowych. Edukacja finansowa to proces, dlatego konsekwentnie wspieramy inicjatywy uczące mądrego planowania i budowania stabilności na dziś i jutro – dodaje Piotr Kalisz, główny ekonomista Citi Handlowy.
Jak oszczędzamy?
Poczucie bezpieczeństwa finansowego Polaków wyraźnie rośnie wraz z poziomem oszczędności. Podobnie jak w latach 2023 i 2024, granicznym progiem jest kwota pozwalająca utrzymać się przez jeden miesiąc bez dodatkowych dochodów – od tego momentu większość Polaków czuje się przynajmniej częściowo bezpiecznie w sensie finansowym. Kolejny ważny próg stanowi tzw. poduszka finansowa na sześć miesięcy – przy takim poziomie oszczędności aż 65% badanych deklaruje jednoznaczne poczucie bezpieczeństwa finansowego.
Być może właśnie w poszukiwaniu tej stabilności coraz wyraźniej dostrzegamy sens odkładania pieniędzy – i oszczędzamy częściej. Dziś 83% Polaków deklaruje, że oszczędza – to o 2 p.p. więcej niż w 2024 r. i aż o 11 p.p. więcej niż w 2023 r. Najczęściej przechowujemy środki na kontach oszczędnościowych i lokatach (49%), a także na rachunkach bieżących (34%) lub w gotówce (18%). Jeśli chodzi o wysokość oszczędności, to mediana miesięcznych zapasów pozostaje niezmieniona od dwóch lat i mieści się w przedziale 11–25% dochodów.
– Z badania wynika, że wciąż odkładamy przede wszystkim „na czarną godzinę”. Odsetek osób oszczędzających z myślą o nieprzewidzianych wydatkach utrzymuje się w ostatnich czterech latach na poziomie ponad dwukrotnie wyższym niż wcześniej — to efekt niepewności związanej z pandemią, inflacją i wojną w Ukrainie. Jednocześnie coraz częściej patrzymy dalej: odkładanie na emeryturę rośnie nieprzerwanie od 2023 r. i sięga już 16% – wskazuje dr hab. Katarzyna Sekścińska z Uniwersytetu Warszawskiego.
Pozostałe cele, na które odkładamy pieniądze, to wyposażenie lub remont domu, wypoczynek, zakup nieruchomości – na te plany wskazuje 6–11% badanych.
Jak inwestujemy?
Większe zasoby oszczędności sprzyjają szukaniu alternatywy dla lokat, rachunków oszczędnościowych i gotówki. Połowa badanych jednoznacznie dostrzega sens inwestowania (o 5 p.p. więcej niż w 2024 r.), a kolejne 40% jest do tego przekonanych w pewnym stopniu – to pokazuje wysoki potencjał inwestycyjny nad Wisłą.
– Już 37% Polaków aktywnie inwestuje, a 28% planuje rozpoczęcie inwestycji w przyszłości. Jesteśmy jednak w inwestowaniu stosunkowo ostrożni – preferujemy niski poziom ryzyka, bo wciąż 49% badanych wybiera rozwiązania dające mniejsze, ale bardziej przewidywalne zyski – podkreśla Anna Bichta.
Jednocześnie w ostatnich trzech latach preferencje stopniowo przesuwają się w stronę ryzyka umiarkowanego. Jeśli chodzi zaś o rodzaj inwestycji, w portfelach inwestycyjnych Polaków dominują nieruchomości, obligacje skarbowe i akcje, dalej – waluty, nowe biznesy, fundusze TFI/ETF i kryptowaluty.
Jeśli chodzi o źródła wiedzy finansowej, nadal liczą się rodzina, znajomi i własne doświadczenia, ale coraz chętniej sięgamy też po wsparcie specjalistów z instytucji finansowych. Dziś robi to już co piąty Polak i odsetek ten z roku na rok rośnie. To trend, który z pewnością sprzyja spokojniejszym i bardziej racjonalnym decyzjom inwestycyjnym.
Jakie mamy zobowiązania finansowe?
Odsetek Polaków posiadających zobowiązania utrzymuje się na stabilnym poziomie – 39% posiada jakieś zobowiązania finansowe. Przy tym, większość kredytów pozostaje w bezpiecznym zakresie, tj. nieprzekraczającym 30% dochodów. Co trzeci Polak (27%) przeznacza na raty powyżej 30% dochodów, a tylko 4% mierzy się z istotnym ryzykiem budżetowym, bo na zobowiązania przeznacza co najmniej połowę swoich dochodów.
Jeśli chodzi o problemy ze spłatą zadłużeń, to w ciągu ostatnich 12 miesięcy 16% kredytobiorców doświadczyło trudności w obsłudze zadłużenia. Niestety w przypadku co piątego (20%) takie problemy miały charakter długotrwały. To pokazuje, że problem zadłużenia dotyczy nie tylko chwilowych zawirowań, ale też strukturalnych ograniczeń finansowych.
Wojna w Ukrainie zmieniła podejście do finansów
Wojna w Ukrainie zauważalnie wpłynęła na decyzje finansowe Polaków – 43% badanych deklaruje zmianę podejścia do konsumpcji. Co trzeci Polak (35%) deklaruje, że wydaje dziś mniej niż wcześniej, a prawie połowa (49%) częściej niż przed wybuchem wojny zastanawia się, czy dany zakup jest rzeczywiście potrzebny.
– Zmiany w podejściu do konsumpcji po wybuchu wojny w Ukrainie to sygnał bardziej racjonalnego, refleksyjnego podejścia Polaków. Wojna zmieniła także to, jak postrzegamy sens oszczędzania – aż 45% respondentów zadeklarowało, że zmieniło swoje podejście do odkładania pieniędzy, a impulsem do tego była właśnie wojna w Ukrainie – podsumowuje Paweł Zegarłowicz, prezes Fundacji Citi Handlowy im. Leopolda Kronenberga.
Co trzeci badany (27%) wskazał, że konflikt wzmocnił jego przekonanie o potrzebie gromadzenia środków. To przekłada się także na praktyczne działania – 36% Polaków odkłada więcej niż przed wybuchem wojny. Jednocześnie 20% zmieniło alokację oszczędności między różne formy, przy czym na znaczeniu zyskała gotówka – 24% respondentów trzyma jej więcej. Konflikt zwiększył też ostrożność kredytową – 39% badanych ograniczyło zaciąganie nowych zobowiązań.
Pełny raport można pobrać bezpłatnie ze strony: think.org.pl/wp-content/uploads/2025/11/Raport_Postawy-Polakow-wobec-finansow_2025_v2.pdf.
