Fundacja Uwaga, Śmieciarka Jedzie pod koniec lipca 2024 r. wygrała dotację od Narodowego Instytutu Dziedzictwa Narodowego w programie Wspólnie dla dziedzictwa 2024. Dzięki niej zrealizowany został projekt „Wyrzucone-Ocalone. Dziedzictwo kulturowe na śmietniku”, który trwał od początku września do końca października br.
Fundacja Uwaga, Śmieciarka Jedzie powstała niecałe 2 lata temu, lecz inicjatywa istnieje od ponad 11 lat. Użytkownicy ponad 300 grup lokalnych Fundacji na facebooku rocznie ratują ok. 35 tys. ton śmieci. W lipcu 2024 br. liczba użytkowników wszystkich grup przekroczyła 1 milion. Nierzadko trafiają się prawdziwe perełki designu i kultury, które ktoś bezmyślnie porzucił pod wiatą śmietnika.
Wyrzucone-Ocalone. Co działo się w projekcie?
Głównym celem realizacji zadania było ratowanie przed zniszczeniem cennych historycznie rzeczy, które trafiają na śmietniki. Przeprowadzone zostały działania zapobiegające na trzech poziomach:
- Kiedy rzeczy są jeszcze u pierwotnych właścicieli (aby ich nie wyrzucili)
- Kiedy rzeczy są już wyrzucone na śmietnik (aby zostały uratowane przez grupy UŚJ)
- Kiedy rzeczy są już odebrane przez firmy zajmujące się utylizacją.
Stworzone zostało 6 webinarów z ekspertami opowiadającymi o różnych aspektach związanych z cennym dziedzictwem kulturowym znajdowanym na śmietniku oraz 6 wywiadów z osobami, które takie rzeczy znajdują i kolekcjonują. Na koncie na instagramie „Uwaga, Perła! Nie niszcz!” powstała baza 200 pereł PRL.
Perły ze śmietnika – uratowane!
Przeprowadzona została również kwerenda grup poszukiwania przedmiotów ważnych kulturowo z potencjalnym wykorzystaniem ich na wystawę śmieciarkową.
Znaleziono między innymi:
- tablice nagrobne z Łodzi, które zostaną przywrócone na swoje miejsce na cmentarzu
- barwna mapa kolonialnej Afryki z 1941 roku
- walizka z czasów Powstania Warszawskiego.
- drewniane sprzęty gospodarcze,
- stare czarno-białe fotografie z różnych zakątków świata
- kufer zakupiony w magazynie Stanisława Krause z XIX wieku
- artykuły przemysłowych z czasów PRL-u
- spuścizna Teresy Żukowskiej, reżyserki teatralnej, której wersje reżyserskie sztuk, korespondencje, stare bilety, programy teatralne czy rzuty scenograficzne zostały ocalone przed zniszczeniem.
- stare nuty pochodzące najprawdopodobniej z orkiestr z ziem odzyskanych. Kompozycje zarówno polskich, jak i niemieckich autorów, w tym utwory Stanisława Moniuszki, a także polonezy i pieśni góralskie.
Powstał także spis miejsc, do których można oddać domowe i śmieciarkowe dobra kultury. Została wysłana informacja do firm zajmujących się wywozem nieczystości, aby zwracały uwagę na cenne dobra kultury. A wszystkie te działania można odnaleźć w specjalnie powstałej zakładce edukacyjnej na stronie wyrzucone-ocalone.uwagasmieciarkajedzie.org/
