Najnowszy raport Edelman Trust Barometer pokazuje alarmujący trend – obawy ekonomiczne przekształciły się w powszechne poczucie krzywdy społecznej. Tylko co trzeci respondent wierzy w lepszą przyszłość dla następnego pokolenia, a ponad 60% badanych uważa, że system faworyzuje elity kosztem zwykłych ludzi. Wzrosła też akceptacja dla radykalnych form protestu, zwłaszcza wśród młodego pokolenia.
– Z tegorocznego raportu Edelman Trust Barometer wyłania się dość pesymistyczny obraz sytuacji. Rośnie poczucie dyskryminacji i przekonanie o niesprawiedliwości systemu, a ludziom brakuje nadziei na lepsze jutro. W krajach rozwiniętych tylko 1 na 5 osób widzi dla siebie i swoich bliskich lepszą przyszłość – komentuje Jarosław Bańda, dyrektor zarządzający w Lighthouse.
Rosnące obawy pogłębiają pesymizm społeczny
Raport Edelmana pokazuje, jak na przestrzeni ostatnich kilku lat lęki i obawy o bezpieczeństwo finansowe przerodziły się w poczucie krzywdy:
- 53% respondentów uważa, że kapitalizm wyrządza więcej szkody niż pożytku,
- 2/3 jest przekonanych, że bogaci nie płacą odpowiednich podatków,
- 65% jest przekonanych, że egoizm elit jest źródłem ich problemów.
Zaufanie do pracodawców jest na rekordowo niskim poziomie, a obawy o pracę rosną:
- 75% obawia się, że ich pensje nie nadążają za inflacją,
- 58% boi się utraty pracy z powodu automatyzacji.
Na tym tle, niepokoi trend rosnącej akceptacji dla bardziej radykalnych form protestu:
- 4 na 10 osób akceptuje takie formy aktywizmu społecznego jak ataki online, celowe rozpowszechnianie dezinformacji, groźby lub stosowanie przemocy czy niszczenie mienia publicznego lub prywatnego.
- Wśród młodych (18-34 lat) odsetek ten wzrasta do 53%.
Im większe poczucie krzywdy, tym mniejsze zaufanie
To kolejny wniosek z tegorocznego Barometru Edelmana. Poczucie krzywdy podkopuje zaufanie na wszystkich płaszczyznach. Osoby, które czują się poszkodowane przez system nie ufają żadnej z czterech instytucji: biznesowi, rządom, mediom i organizacjom pozarządowym. Widać również rosnącą przepaść w zaufaniu między grupami o wysokich i niskich dochodach. Brak zaufania do instytucji przekłada się na brak zaufania do innowacji takich jak sztuczna inteligencja.
Biznes pozostaje najbardziej zaufaną instytucją
Mimo ogólnego spadku zaufania, biznes pozostaje najbardziej wiarygodną instytucją, wyprzedzając rządy, media i organizacje pozarządowe. Jest postrzegany jako bardziej kompetentny (+48 punktów) i etyczny (+29 punktów) niż administracja państwowa. Jednak zaufanie do biznesu spada wraz ze wzrostem poczucia krzywdy. Osoby, które czują się poszkodowane przez system, mają poczucie, że biznes nie robi wystarczająco dużo w kwestiach przystępności cenowej, zmian klimatycznych, przekwalifikowania pracowników, dezinformacji i dyskryminacji.
Droga do odbudowy zaufania
Pogłębiający się na przestrzeni ostatnich 25 lat kryzys zaufania do instytucji doprowadził do rosnącego poczucia krzywdy, które hamuje wzrost i innowacje. Zdaniem Edelmana ten trend można odwrócić, ale wymaga to wspólnego działania i lepszej współpracy wszystkich instytucji – biznesu, rządu, mediów i NGO.
– Biznes, który był do tej pory postrzegany jest jako potencjalne rozwiązanie problemów społecznych, nie może działać sam. Kluczem do przezwyciężenia kryzysu jest tworzenie lepszych warunków do rozwoju, inwestycje w lokalne społeczności oraz rozwój nowych umiejętności zawodowych, troska o wysoką jakość mediów i sprawiedliwy podział korzyści. Sprawa jest prosta – jeśli instytucje będą działać z korzyścią dla ludzi, ludzie będą im ufać. Założenie banalne, tylko jak się okazuje wcale nie tak łatwe w realizacji – podsumowuje wyniki raportu Bańda.
Pełną wersję tegorocznego raportu Edelman Trust Barometer można pobrać na stronie: Edelman Trust Barometer 2025.
