Fundacja SEXEDPL, Socjolożki.pl i TikTok wspólnie inicjują akcję zachęcającą do otwartego, opartego na zrozumieniu dialogu i budowania zdrowych nawyków online.
Badanie zostało zaplanowane jako badanie na dwóch próbach respondentów.
- Rodzicach, próba reprezentatywna N=417, odpowiadających na temat swoich zachowań w internecie i zachowań ich podopiecznych.
- Nastolatkach w wieku 15-18 lat, próba reprezentatywna N= 414; 117 ankiet wypełnionych przez nastolatków, 297 przez rodziców za osoby nastoletnie (co zostało sprawdzone eksperymentalnie poprzez zadania kontrolne).
- 89% rodziców deklaruje, że ufa swoim nastolatkom, że w sieci nie robią nikomu krzywdy.
- 64% rodziców twierdzi, że rozmawia z nastolatkami o bezpieczeństwie w sieci. W wywiadach przeprowadzonych bezpośrednio z nastolatkami tylko 15% z nich mówi, że takie rozmowy mają miejsce.
- 2 na 3 rodziców potrafi spontanicznie wymienić jakieś narzędzie kontroli rodzicielskiej, które można zastosować w mediach społecznościowych, z których korzysta nastolatek.
- Co trzeci rodzic w Polsce (36%) deklaruje, że korzysta z narzędzi kontroli rodzicielskiej. Zdaniem nastolatków z takich narzędzia korzysta tylko 13% rodziców. Najczęściej stosowanymi narzędziami są: ustalanie dziennych limitów czasu korzystania z aplikacji (12%) i kontrola kontaktów nastolatka (7%).
- Blisko 40% rodziców przyznaje, że nie rozmawia lub rzadko rozmawia ze swoim nastolatkiem na temat zasad korzystania z mediów społecznościowych.
- Aż 72% młodych osób z badania przyznaje, że nie zwraca się do rodziców po pomoc, gdy napotyka problem w mediach społecznościowych. Ponad połowa (63%) rodziców jest przekonanych, że ich nastolatek zrobiłby to bez wahania.
- 55% rodziców uważa, że przy rejestracji konta nastolatka w mediach społecznościowych została podana prawdziwa data jego urodzenia, natomiast co 5 wie o tym, że podana data była nieprawdziwa.
Najnowsze badanie przeprowadzone przez Socjolożki.pl i IRCenter dla projektu „Bez Tabu: O czym (nie) rozmawiamy w domach” pokazuje, że w polskich domach wciąż brakuje szczerej i otwartej rozmowy, akceptacji wzajemnych perspektyw i wspólnych zasad bezpiecznego korzystania z internetu. Dodatkowo rodzice bardzo często mają błędne wyobrażenie na temat tego, jak nastolatkowie funkcjonują w sieci, nadmiernie także ufają swojemu autorytetowi w tym zakresie.
Według deklaracji odpowiadających w badaniu, rodzice i osoby nastoletnie spędzają w mediach cyfrowych podobną ilość czasu, ale rzadko rozmawiają o tym, jak zachować zdrową równowagę między życiem online a offline, jakich zasad przestrzegać i z jakich narzędzi korzystać, by ich doświadczenie w sieci było bezpieczne i komfortowe dla nich i dla ich otoczenia.
Badanie opisuje cztery zupełnie różne perspektywy:
- rodziców mówiących o sobie,
- rodziców mówiący o nastolatkach,
- rodziców mówiących w imieniu nastolatków,
- samych nastolatków mówiących o sobie.
Z badania wynika, że potrzebny jest wspólny szczery dialog, bez którego nie da się zbudować relacji opartych na zaufaniu i wzajemnym zrozumieniu.
Rodzice i nastolatki w dwóch światach
– Dorośli często nie doceniają, jak bardzo świat online jest ważnym elementem życia młodych ludzi. To dla nich nie tylko rozrywka, ale i przestrzeń budowania relacji czy rozwijania pasji. W ferworze dnia codziennego łatwo zapominamy, że aby ten świat był dla nich bezpieczny, potrzebujemy rozmowy, zrozumienia i ustalenia wspólnych zasad. Nie chodzi o kontrolę czy zakazy, ale szczerą rozmowę i budowanie zaufania. Początkiem takiej rozmowy o cyfrowej rzeczywistości mogą być rozmowy o wzajemnych zainteresowaniach, o tym, kogo obserwujemy w internecie, jakie treści nas interesują, co ciekawego ostatnio tam widzieliśmy – mówi Martyna Wyrzykowska, dyrektor zarządzająca Fundacji SEXEDPL.
– Z dużym zdumieniem odkryłyśmy – w pewnym sensie przez przypadek – że aż 70% ankiet skierowanych do nastolatków zostało wypełnionych przez rodziców, którzy odpowiadali na pytania w imieniu swoich dzieci. I te odpowiedzi były drastycznie rozbieżne od tych faktycznie udzielonych przez młodzież. To pokazuje, że my, dorośli, boimy się tych prawdziwych odpowiedzi, ale też, że mało w gruncie rzeczy wiemy o praktykach cyfrowych naszych pociech. Pewnie każe to też zadać pytania o inne dostępne dane, być może część naszych wyobrażeń na ten temat trzeba wyrzucić do kosza – mówi Dorota Peretiatkowicz z zespołu Socjolożki.pl.
Wyniki badania udowadniają bariery i stereotypowe postrzeganie tak u rodziców, jak i nastolatków. Rodzice, którzy wzięli udział w badaniu i wypełnili ankietę (w imieniu tak swoim, jak i swoich nastolatków), w dużej mierze nie byli w stanie prawidłowo wskazać zainteresowania ich podopiecznych. Według rodziców najczęściej używanymi przez nastolatków platformami są Facebook, Instagram, TikTok i Snapchat (odpowiednio 68, 57, 56 i 31 wskazań przy N=330), podczas gdy same nastolatki deklarują zupełnie inaczej: wskazując na Instagram, Facebook, TikTok i Pinterest (odpowiednio 92, 77, 73 i 73 wskazań przy N=101). Ponad połowa (66%) nastolatków deklaruje, że korzysta z platform cyfrowych, by poszerzać swoją wiedzę, a 61% śledzi tam wiadomości ze świata. Tymczasem rodzice wskazywali te odpowiedzi o wiele rzadziej, odpowiednio w 24% i 13% przypadków. Podobnie wygląda to w kwestii profili, jakie młodzi ludzie śledzą online – zaledwie 13% rodziców uważa, że nastolatki obserwują na platformach cyfrowych profile popularyzujące naukę, podczas gdy wśród nastolatków odpowiedź tę wybrał co trzeci badany (34%).
Porozmawiajmy o świecie online
Badanie stało się punktem wyjścia do wspólnej inicjatywy TikToka, Fundacji SEXEDPL i Socjolożki.pl, której celem jest zachęcenie rodziców i nastolatków do budowania zdrowych nawyków cyfrowych.
Pomocne mogą być w tym „Karty Bez Tabu” – 50 krótkich kart z pytaniami i wskazówkami, które pomogą rodzicom rozmawiać z dziećmi o emocjach, relacjach, internecie i codziennych sprawach. Każda karta zawiera:
- inspirujące pytanie,
- krótki komentarz eksperta SEXEDPL,
- i konkretną wskazówkę, jak zacząć rozmowę.
Za treść kart odpowiada Tosia Kopyt – psycholożka, nauczycielka edukacji zdrowotnej i edukatorka seksualna. Każda osoba może je bezpłatnie pobrać i wydrukować ze strony SEXEDPL.
Działania w ramach akcji będą skupione także na popularyzowaniu dostępnych rozwiązań bezpieczeństwa i zachęcie do korzystania z nich.
– Oferujemy obecnie ponad 50 funkcji bezpieczeństwa, które pomagają młodym ludziom korzystać z TikToka w sposób świadomy i odpowiedzialny. W ramach kampanii z Fundacją SEXEDPL chcemy pomóc rodzinom w budowaniu zaufania i prowadzeniu otwartych rozmów o obecności w sieci, ale też wprost zachęcić do korzystania z narzędzi, które oferujemy. Równowaga między bezpieczeństwem a autonomią jest kluczowa, aby młodzi ludzie mogli swobodnie wyrażać siebie i odkrywać nowe pasje, jednocześnie równoważąc obecność offline i online – mówi Łukasz Gabler, public policy and government relations manager CEE w TikToku.
Partnerami medialnymi tej fazy projektu zostały grupa Eurozet oraz grupa Polska Press. Dzięki ich wsparciu przekaz kampanii pojawi się zarówno w ogólnopolskich, jak i regionalnych mediach – w radiu, prasie, serwisach online i na profilach na TikToku.
– Jako jedna z największych grup medialnych w Polsce, która codziennie dociera do milionów Internautów, czujemy odpowiedzialność za wspieranie inicjatyw budujących świadomość cyfrową i bezpieczeństwo w sieci. Partnerstwo w tej kampanii to dla nas nie tylko współpraca medialna, ale realny wkład w edukację rodziców i młodych ludzi. Wierzymy, że otwarta rozmowa i dostęp do rzetelnych informacji to fundament zaufania w cyfrowym świecie – mówi Marek Twaróg, redaktor naczelny Polska Press Grupy.
– Radio ZET od zawsze opiera się na rozmowie, to ona łączy nas ze słuchaczami i pozwala być blisko ich codziennych spraw. Dlatego angażujemy się w inicjatywy, które pokazują, jak rozmawiać o tym, co naprawdę ważne. Wierzymy, że otwarty dialog między rodzicami a młodymi ludźmi to klucz do budowania zrozumienia w relacjach, a także pierwszy krok do bezpieczeństwa w cyfrowym świecie – mówi Katarzyna Piecuch, dyrektorka marketingu Grupy Eurozet.
Do akcji włączą się także popularni twórcy z TikToka, m.in. Marta Zgutczyńska, Kaja Gołuchowska, Ten Ojciec z TikToka (Patryk Bryliński), BlogerWojciech (Wojciech Przybylski), Natalia Sisik czy Przemysław Staroń.
Technologia może pomóc, jeśli korzystamy z niej razem
Każdego dnia nastolatki na całym świecie rozwijają swoją kreatywność, uczą się i utrzymują kontakt z rówieśnikami za pośrednictwem TikToka. Aby wspierać ich w tym procesie, platforma wdraża najbardziej zaawansowane zabezpieczenia, które są domyślnie włączone na kontach młodszych użytkowników. Obecnie konta nastolatków mają wbudowanych ponad 50 różnych ustawień bezpieczeństwa, m.in: konta użytkowników między 13-15 r.ż. są domyślnie prywatne, powiadomienia push są wyłączane w godzinach nocnych, treści osób poniżej 16. roku życia nie mogą trafiać do sekcji Dla Ciebie, a nadawanie LIVE jest niedostępne dla użytkowników niepełnoletnich.
Pięć lat temu TikTok wprowadził funkcję Family Pairing (Parowanie rodziny) i dalej ją rozwija, pracując z ekspertami, rodzicami oraz młodzieżą. Wśród dostępnych funkcji znajdują się m.in.:
- dostosowanie konta nastolatka do jego potrzeb, poprzez m.in. opcje ustawienia limitu czasu ekranowego, filtrowanie treści po słowach kluczowych, zarządzanie komentarzami i wiadomościami, a także wgląd w listę obserwujących i zablokowanych kont.
- Zarządzanie czasem przed ekranem: pozwala na dostosowanie dziennych limitów korzystania z aplikacji (np. krótszy czas w tygodniu i dłuższy w weekendy) oraz śledzenie aktywności dzięki panelowi podsumowującemu. Domyślnie każde konto osób poniżej 18. roku życia ma ustawiony limit 60 minut dziennie.
- Well-being Missions: seria krótkich, angażujących zadań, które pomagają użytkownikom rozwijać zrównoważone nawyki cyfrowe i uczą świadomego korzystania z internetu.
Z TikToka mogą korzystać wyłącznie osoby powyżej 13. roku życia. Platforma wykorzystuje połączenie nowoczesnych technologii i pracy wyspecjalizowanych zespołów, by aktywnie wykrywać i usuwać konta, które należą do użytkowników poniżej tego wieku.
Oprócz wbudowanych funkcji bezpieczeństwa TikTok oferuje również zasoby edukacyjne, które pomagają rodzinom korzystać z aplikacji w sposób odpowiedzialny. Należą do nich m.in. Przewodnik Dobrostanu, Centrum Bezpieczeństwa Nastolatków oraz Poradnik dla rodziców i opiekunów. Są one dostępne dla wszystkich, którzy chcą lepiej zrozumieć, jak chronić siebie i swoich bliskich w świecie cyfrowym.
